Kupowanie od lokalnych producentów, płacenie za usługi z góry, zakupy spokojne i przemyślane – okres pandemii koronawirusa zmienił niektóre zachowania konsumenckie Polaków. #MożnaInaczej to akcja Turkusowego Klubu Przedsiębiorstw Społecznych, promująca nowe nawyki konsumenckie.
- Izolacja i przymusowe ograniczenia zakupów przyczyniły się do tego, że konsumenci zaczęli rozważniej podchodzić do zakupów.
- Konsumencki bunt przed sztucznym napędzaniem konsumpcjonizmu sprawił, że zaufanie do znanych marek spadło, a do lokalnych “bohaterów codziennych zakupów” wzrasta.
- Po okresie izolacji konsumentom nie brakuje zakupów samych w sobie ani posiadania nowej rzeczy, lecz doświadczeń i bezpośredniego kontaktu.
Według badania Experience Institute z kwietnia tego roku, czas przymusowych ograniczeń zakupów, wymuszony izolacją w czasie pandemii, przyczynił się do zmian nawyków konsumenckich Polaków. Rośnie na sile trend wyboru mniejszych biznesów, na przykład małych sklepów osiedlowych, ale także przede wszystkim refleksja nad bezsensownym wydawaniem pieniędzy w czasach przed-COVID19, co skutkuje dostrzeganiem próżności w wydawaniu pieniędzy na rzeczy zbędne.
Eksperci twierdzą, że wyniki tych badania znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości. – Konsumenci przewartościowali wiele rzeczy podczas izolacji domowej. Świat napędzany konsumpcjonizmem prawdopodobnie kończy się na naszych oczach. Będziemy świadkami kryzysu wielkich znanych, światowych marek, które sprzedawały i produkowały za bezcen, korzystając z pracy ubogich. Teraz nadchodzi nowy trend w konsumpcji, który pomoże nam poukładać świat na nowo z części składowych, które od czasu pandemii okazały się istotne tj. lokalność, praca dla bliskich, wsparcie ludzi w kryzysie, bezpieczeństwo zdrowotne. Nadchodzi czas lokalnych marek i indywidualnych historii – prognozuje Maria Huma, prezeska Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie, ekspertka ds. zrównoważonego rozwoju.
W czasie dwumiesięcznej izolacji polscy konsumenci często okazywali wsparcie lokalnym przedsiębiorstwom decydując się na przykład na zakup voucherów na przyszłe usługi, zamawiając jedzenie na wynos z lokalnej restauracji czy sięgając po polskie marki.
– Chcielibyśmy, żeby nawyki wypracowane w czasach pandemii weszły na stałe jako przyzwyczajenia konsumenckie Polaków, a nie odpłynęły wraz z kolejnymi etapami odmrażania polskiej gospodarki. Można inaczej robić zakupy, wybierać produkty i usługi, które niosą za sobą podwójne dobro dla nas samych i otoczenia wokół, bo wspierają przedsiębiorców społecznych, ekologiczne podejście do świata czy spokojny rozwój najbliższego otoczenia – mówi redaktorka naczelna portalu Ekonomiaspoleczna.pl Julia Koczanowicz-Chondzyńska, ekspertka ds. ekonomii społecznej i prezeska Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych. To ona je inicjatorką całej akcji #MożnaInaczej.
Co należy zmienić, aby nasze zakupowe nawyki stały się bardziej pożyteczne, odpowiedzialne i przemyślane? Turkusowy Klub Przedsiębiorstw Społecznych proponuje trzy zasady, którymi należy się kierować przy naszych wyborach konsumenckich: lokalnie – społecznie – ekologicznie.
- Myśl lokalnie – kupuj tam, gdzie mieszkasz, u lokalnych przedsiębiorców, bo wydana u nich każda złotówka wpływa na większy budżet lokalnych inwestycji (większe dochody z podatków) i rozwój Twojej społeczności (sąsiadów, przyjaciół, rodziny, mieszkańców miasta czy wsi).
- Rozwiązuj problemy – Twoje decyzje o codziennej kawie czy wyborze dostawcy usług wspiera biznes, który działa fair na rzecz rozwiązania konkretnych problemów społecznych tj. zwiększenie dostępności miejsc publicznych dla niewidomych czy powrót kobiet na rynek pracy. Zamiast dawać pieniądze w akcjach charytatywnych warto kupować produkty u przedsiębiorców społecznych.
- Działaj ekologicznie – kupuj z myślą o środowisku, wybieraj produkty i usługi, które zostawiają za sobą najmniejszy ślad dla planety (np. bez plastiku, bez folii, lepiej wielkie opakowania, nie marnuj wody)
Jak wybierać sprawdzonych przedsiębiorców, którzy działają w myśl tych zasad? Warto skorzystać z wirtualnego przewodnika – Spacerownika dla świadomych konsumentów (www.ekonsument.pl/Spacerownik ) oraz bazy odpowiedzialnych firm(www.ekonsument.pl/DobreZakupy ). To internetowe bazy sprawdzonych ekologicznych i etycznych miejsc, sklepów, kawiarni, usług, producentów żywności czy mebli, które oferują nie tylko wysokiej jakości produkty czy usługi, ale także szanują środowisko, promują proekologiczne zachowania czy dbają o godną pracę. Można tu znaleźć miejsca w których odbywają się bezpłatne warsztaty, wspierające powrót do pracy osoby z niepełnosprawnością intelektualną czy miejsca w których na pierwszym miejscu stawia się ekologię.
– Pandemia spowodowała, że każdy z nas musi na nowo podjąć decyzję jakie wartości w biznesie wspierać. Przedsiębiorstwa, które stawiają na pierwszym miejscu lokalność, zaangażowanie społeczne i dbałość o planetę to recepta nie tylko na kryzys gospodarczy, ale i zachwiane przez izolację relacje między ludźmi. Kiedy zakładaliśmy naszą spółdzielnię wiedzieliśmy, że chcemy żyć inaczej – bezpośrednio dostarczać klientom ekologiczne produkty, tworzyć z nimi relacje, reagować na to, czego potrzebują. Efektem takiego modelu jest np. Ost-Oya, nasz produkt dla rolników i ogrodników, który wspomaga ich w walce z suszą. Wierzę, że właśnie teraz jest najlepszy czas, by nadać codziennym zakupom sens i by idea odpowiedzialnej konsumpcji zataczała coraz szersze kręgi. – mówi Antoni Pawlicki, aktor i założyciel przedsiębiorstwa Ostoja Natury.
