Słowniczek ekonomii społecznej

A

Obywatelki i obywatele gotowi i zdolni do tego, by decydować o sobie; innowacyjni w różnych sferach życia, zachęcający współobywatelki i współobywateli do postaw aktywnych, zainteresowani zmianami w bliższym i dalszym otoczeniu; otwarci na nowe pomysły także w sferze ekonomii np. gotowi do zakładania firm. Obywatelki i obywatele, dla których bardzo ważne są współpraca  i realizacja zdefiniowanej wspólnie potrzeby działań dla szeroko rozumianej wspólnoty terytorialnej lub innej, czyli dla każdej i każdego.

c

Realizowany w interesie ludzi, a więc w interesie publicznym. Nie musi dotyczyć całego społeczeństwa, co zdarza się rzadko, ale pewnej zbiorowości np. regionalnej czy lokalnej. Jest nim cel, który zaspokaja  określoną/ konkretną potrzebę społeczną z różnych obszarów: pomocy społecznej, działalności charytatywnej, ochrony i promocji zdrowia, kultury, nauki, oświaty i wychowania, promocji i organizacji wolontariatu, promocji przedsiębiorczości i aktywnych postaw na rynku pracy.

Miejsce będące jednym z pierwszych etapów umożliwiających aktywizację osób wykluczonych ze społecznej i zawodowej aktywności. W centrum uczą się one samodzielności, przygotowując się m.in. do podjęcia zatrudnienia.  

CIS wspiera osoby, które nie są w stanie, z różnych względów, funkcjonować na tradycyjnym rynku pracy: byłych więźniów, ludzi w kryzysie bezdomności, długotrwale bezrobotnych, osoby z niepełnosprawnościami, uzależnione od alkoholu czy narkotyków itp.

Absolwenci CIS mogą otrzymać wsparcie doradcze, szkoleniowe i finansowe na założenie własnej działalności, a jako przedsiębiorcy mają możliwość wypożyczenia z centrum np. podstawowego sprzętu potrzebnego do pracy.

CIS może utworzyć jednostka samorządu terytorialnego, organizacja pozarządowa, kościelna osoba prawna lub spółdzielnia socjalna. Centra działają na mocy ustawy z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym.

Ekonomia społeczna, jako czwarty rodzaj ekonomii, nowe podejście do ekonomii, ekonomia nieformalna (unformal economy). Oddolne inicjatywy obywatelskie, niesformalizowane i spontaniczne.

D

Proces kolektywnego, czyli wspólnego podejmowania decyzji zgodnie z zasadami partycypacji obywatelskiej. Jest wyrazem szacunku dla różnorodności postaw, poglądów, rozwiązań. Wykorzystują ją m.in. w samorządy terytorialne poprzez budżety partycypacyjne, obywatelskie; i pracownicze – demokracja pracownicza.

Demokracja uczestniczącą jest świetną lekcją samodzielnego zarządzania życiem publicznym bez pośrednictwa państwa i partii politycznych. W realny sposób czyni jednostki podmiotami działań, które dzięki faktycznemu uczestnictwu

w podejmowaniu decyzji politycznych mają na nie rzeczywisty wpływ.

Demokracja uczestnicząca jest integralną częścią europejskiego modelu społeczeństwa. Zgodnie z Traktatem Lizbońskim bowiem, każda obywatelka i obywatel mają „prawo uczestniczyć w życiu demokratycznym Unii”, a „decyzje są podejmowane w sposób jak najbardziej otwarty i zbliżony do obywatela”.

Styl kierowania zespołem, w którym pracownicy mają wpływ na podejmowane decyzje, są też odpowiedzialni za efekty swoich działań. Mogą wyjść z inicjatywą, zaproponować konkretne rozwiązanie, ponieważ w procesie zarządzania ważna jest współpraca.

Jest to system dopasowany przede wszystkim do potrzeb, kompetencji i możliwości zatrudnionej kadry. Nastawiony na budowę pozytywnych relacji kadry z pracownikami i między nimi, zachęcający do optymalnego zaangażowania, motywacji, lojalności i zadowolenia z pracy, nagradzający.  

Demokratyczny system zarządzania stawia na rozwój pracowników nie tylko poprzez organizację tzw. szkoleń twardych, ale też otwartych, w tym integracyjnych. Pracownicy zyskują nie tylko wiedzę i nowe umiejętności, lecz także lepiej się poznają, wzmacniają relacje, mają czas na relaks. W zarządzaniu demokratycznym zachowana jest równowaga między wymaganiami kierownictwa wobec pracowników i partnerstwem z nimi.

Łamanie i zanikanie norm współżycia społecznego, rozluźnianie więzi społecznych i ograniczanie komunikacji społecznej, międzyludzkiej.

Inaczej wspólne czy społeczne. Charakteryzuje się dwiema cechami.  Po pierwsze, nie można kogoś wykluczyć z korzystania z niego, a po drugie, ludzie nie konkurują o te dobra. Pierwsza cecha oznacza, że wykluczenie kogoś z możliwości korzystania z dobra publicznego jest niemożliwe lub zbyt kosztowne. Z kolei druga cecha – brak konkurencji – znaczy tyle, że kiedy jedna osoba używa dobra publicznego, inna również może z niego korzystać.

Dobro wspólne związane jest z urzędem lub instytucją nieprywatną. Do dóbr publicznych zalicza się siły obronne, policję, służby pożarnicze, a w przypadku Polski także opiekę zdrowotną i edukację. Dobrem wspólnym winny być także dostęp do technologii i informacji, ale już wiadomo, że nie będzie on równy dla wszystkich. Dysproporcje stale rosną i będą się zwiększać, co prowadzi do nierówności w umiejętnościach, a przez to w zarobkach i globalnym ogólnym poziomie życia.

Aktywność prowadzona przez organizacje pozarządowe dla dobra społecznego obejmująca zadania publiczne np. działalność na rzecz osób z niepełnosprawnościami, promocję zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy, upowszechniania i ochrony praw kobiet, działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym; działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości; działalność wspierająca innowacyjność i promocję nowych rozwiązań w praktyce gospodarczej. Rodzaj prowadzonej działalności opisany jest w statucie organizacji.

Oprócz organizacji pozarządowych działalność pożytku publicznego mogą prowadzić m.in. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego i spółdzielnie socjalne. Zasady działalności pożytku publicznego reguluje ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

E

Sfera aktywności obywatelskiej, w której działalność gospodarcza i działalność pożytku publicznego służą integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych marginalizacją społeczną, tworzeniu miejsc pracy, świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej, czyli na rzecz interesu i potrzeb wszystkich obywatelek i obywateli. Jest to działalność prowadzona z myślą o osobach biorących udział w konkretnym  przedsięwzięciu.  

Dla podmiotów ekonomii społecznej priorytetowe znaczenie – obok celu gospodarczego – ma misja społeczna. Zależnie od rodzaju działalności, jej celem jest zaspokojenie określonych potrzeb: pracy i zapłaty; obniżenie kosztów utrzymania; pozyskanie przedmiotów lub usług drogą współpracy i wymiany usług (wzajemność) z innymi członkami wspólnoty będącymi w podobnej sytuacji; samorealizacja – realizacja projektu. W działaniach nieformalnych silniejsze jest/bywa dążenie do zmiany świata; promocja wartości istotnych dla inicjatora.  

Udział w przedsięwzięciach ES, ponieważ oparty jest na uznaniu podmiotowości uczestników, gwarantuje przywrócenie godności osobom, dzięki ich aktywności i samodzielności. To propozycja dla każdej i każdego, kto jest zdolny i chętny do pracy, przedsiębiorczy, ma określone umiejętności.

ES nie wymaga specjalnego traktowania ani przywilejów. Jest działalnością gospodarczą i jako taka musi dawać sobie radę, sprawdzać się w obrocie gospodarczym.

Instytucje ekonomii społecznej są podmiotami gospodarczymi i społecznymi działającymi we wszystkich sektorach. Mogą mieć różne formy, np. przedsiębiorstw społecznych i spółdzielni socjalnych, banków spółdzielczych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, stowarzyszeń, fundacji. Działają w wielu obszarach m.in. w usługach socjalnych, produkcji rolniczej, rzemiośle, usługach dla mieszkańców, szkoleniach i edukacji, kulturze.

Ekonomia społeczna uzupełnia sektor prywatny i publiczny. Pomaga zapobiegać wykluczeniu społecznemu i łagodzi napięcia społeczne; wspomaga proces budowy społeczeństwa obywatelskiego. Odpowiada priorytetom Unii Europejskiej: spójności społecznej, pełnemu zatrudnieniu i walce z biedą, demokracji uczestniczącej, lepszemu zarządzaniu, stabilnemu rozwojowi.

F

Dobroczynność, życzliwość; od greckiego philánthrōpos – kochający ludzkość. Działalność osób bądź instytucji, które bezinteresownie pomagają finansowo lub materialnie osobom potrzebującym wsparcia. W ścisłym znaczeniu filantropia jest świecką ideą czerpiącą inspirację z idei humanitaryzmu, co odróżnia ją od nakazów religijnych, czyli charytatywności chrześcijańskiej, zakatu muzułmańskiego czy cedaki w judaizmie.

W Polsce filantrop (fundator), który głównie w XIX w. nazywany był społecznikiem, to człowiek udzielający pomocy materialnej ubogim, często inteligent: lekarz, adwokat czy nauczyciel pracujący społecznie. Filantrop, nie zważając na zapłatę (honorarium), finansuje akcje społeczne, kierując się ideą solidaryzmu społecznego.

Obecnie filantropią zajmują się organizacje pozarządowe, firmy, osoby prywatne, które finansowo lub rzeczowo wspierają organizacje pozarządowe, przekazując darowizny lub biorąc udział w zbiórce publicznej. Przykładem jest organizowany co roku finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy czy działalność międzynarodowej organizacji Lions International pomagającej niewidomym, diabetykom, uzdolnionym dzieciom.

G

Grupy społeczne wymagające szczególnego traktowania ze względu na ich słabszą pozycję w społeczeństwie, mniejsze zasoby i możliwości. Są to pracownicy migrujący, którzy często są wyzyskiwani; wymagający szczególnej uwagi pracownicy młodzi i starsi, osoby z niepełnosprawnościami, kobiety w ciąży, noworodki, dzieci i osoby starsze.

W dzisiejszej Europie jedną z najbardziej wrażliwych grup są dzieci, które migrowały do innego kraju. W Polsce do tej grupy należą też cudzoziemcy często doświadczający w pracy naruszenia praw pracowniczych i dyskryminacji na rynku pracy.

Obserwacje grup wrażliwych pokazują, że bardzo często jedna z grup silnie wpływa na drugą. Z niezwykłą ostrością widać to w przypadku problemów rodzin. W tej grupie w związku z trudną sytuacją rodziny, często dramatycznie pogarsza się status dzieci i młodzieży. Z kolei sytuację seniorów pogarsza dodatkowo niepełnosprawność, zaś w przypadku osób bezdomnych – brak pracy, uzależnienia i bezradność. Przynależność jednoczesna do dwóch grup wrażliwych oznacza, że jeszcze trudniej taki osobom odnaleźć się w społeczeństwie.

I

Działania pożytku publicznego prowadzone przez grupę nieformalną, czyli minimum trzech obywateli, którzy wspólnie  realizują lub chcą realizować wybrany przez siebie cel. Grupa nie ma osobowości prawnej. Przykłady inicjatyw nieformalnych: Witajcie w Krakowie – pomoc w znalezieniu domu, pomoc rzeczowa; Trójmiasto uchodźcom – wydarzenia kulturalne i towarzyskie, pomoc rzeczowa, zbiórki pieniężne; inicjatywa „Mali Artyści” grupy nieformalnej Kreatywni Pedagodzy z Jaroszowca – pobudzanie rozwoju najmłodszych mieszkańców gminy Klucze poprzez zabawę i naukę, wspólne spędzanie czasu z rodzicami.

Próba nowego, nowatorskiego podejścia do realizacji zadań publicznych m.in. korzystanie z możliwości i zasobów trzeciego sektora, włączanie społeczności lokalnych w realizację ważnych zadań.

Proces włączania się do zasadniczej, głównej części społeczeństwa różnorodnych, zazwyczaj mniejszościowych grup społecznych np. mniejszości narodowych, uchodźców, emigrantów, repatriantów, osób z różnych względów wykluczonych, dzięki czemu mogą korzystać z praw i usług wcześniej dostępnych tylko dla większości.

Integracja społeczna jest zjawiskiem pełnym sprzeczności, ponieważ wymaga akceptacji obu stron, co nie jest oczywiste i łatwe do przyjęcia; może bowiem oznaczać konieczność wyrzeczenia się przez jedną lub obie strony pełni lub części własnej tożsamości, czyli roli społecznej, wartości, norm, zwyczajów, tradycji, praw, światopoglądu, a nawet języka.

Integracja społeczna  to sposób i efektywność funkcjonowania systemów społecznych i jakości więzów; stanu zorganizowania, łączenia i zharmonizowania różnorodnych elementów tworzących zbiorowość społeczną i odnoszącym się do sfery norm, wartości, działań, komunikacji  jednostek i grup społecznych.

Jest niezbędnym warunkiem istnienia, działania i aktywności każdej grupy lub zbiorowości społecznej.

Jeśli integracja społeczna jest mocna, wówczas  kontakty  między członkami zbiorowości są częste i intensywne, widać też trwałe  więzi, które łączą jednostki i grupy. Dodatkowo osoby  identyfikują się z grupą, czują więź z innymi.

Proces włączania do aktywności zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem zawodowym lub już wykluczonych, który zwiększa szansę na zatrudnienie. Najczęściej ma formę szkoleń, które obejmują porady psychologiczne, doradztwo zawodowe i prawne; warsztaty terapeutyczno-psychologiczne; szkolenia zawodowe do wyboru np. kierowca, opiekun osób starszych, chorych i niepełnosprawnych; obsługa wózków. Proces integracji zawodowej obejmuje także staż u pracodawcy i wsparcie materialne.

K

Zbiór nieformalnych wartości i norm etycznych wspólnych dla członków określonej grupy, co umożliwia  im skuteczną współpracę.  Wiąże się z zaufaniem członków organizacji do siebie, przestrzeganiem norm i wartości. Kapitał społeczny to m.in. jakość stosunków międzyludzkich, relacje, efekt synergii.

Kapitał ludzki jest statyczny; daje potencjalne korzyści, zaś społeczny jest dynamiczny; przynosi faktyczne korzyści.

Kapitał społeczny dotyczy całych społeczeństw, ale stanowi też siłę małych grup, w których tworzą się silne relacje.

Łączymy się w grupy, by realizować własne cele, ale przy okazji, w miarę, jak w tych  mikro społecznościach tworzą się więzy między ludźmi, pojawia się dodatkowa jakość, właśnie kapitał społeczny. Staje się on zasobem wszystkich i wszyscy, nawet nowi członkowie grupy, mogą z niego korzystać.  

Za człowieka, który wprowadził pojęcie kapitału społecznego, uznaje się Amerykanina Lyda J. Hanifana, który w 1916 roku podkreślał znaczenie sąsiedzkiej współpracy na terenach wiejskich i wspólnego zaangażowania w działalność szkół, bo takie postawy pozwalają odnieść sukces.

Jednostka organizacyjna, w której mogą otrzymać pomoc osoby długotrwale bezrobotne, w kryzysie bezdomności, osoby z niepełnosprawnościami, uchodźcy, osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków, chore psychicznie, zwalniane z zakładów karnych.

Kluby świadczą usługi służące reintegracji społecznej i zawodowej. Pomagają w znalezieniu pracy, w otrzymaniu zatrudnienia przy robotach publicznych, pracach społecznie użytecznych; prowadzą poradnictwo prawne, staże, działania samopomocowe.

KIS-y  mogą być tworzone przez jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, podmioty kościelne i spółdzielnie socjalne osób prawnych. W większości przypadków prowadzą je samorządy lub podległe im jednostki organizacyjne, np. ośrodki pomocy społecznej lub domy pomocy społecznej. Działalność KIS-ów może być współfinansowana ze środków UE i samorządów, a ich funkcjonowanie reguluje ustawa z 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym.

Dawna nazwa spółdzielni, czyli inicjatywy osób jednoczących się po to, by  razem osiągnąć wybrany cel. Kooperatywa to inaczej zrzeszenie prowadzące określoną, wybraną działalność, grupa osób współdziałających ze sobą. W ostatnich latach takie inicjatywy są coraz popularniejsze na całym świecie.

Idea nie jest nowa – spółdzielnie, np. spożywcze prężnie działały w przedwojennej Polsce, odpowiadając na potrzeby mniej zamożnej części społeczeństwa. Jak na ówczesne standardy  były to inicjatywy bardzo nowatorskie. Do spółdzielni mógł dołączyć każdy bez względu na wiek, płeć czy wyznanie; członkowie wspólnie decydowali o tym, co będą robić i w jaki sposób. Wspólnota zapewniała bezpieczeństwo, gwarantowała dostęp do dóbr wysokiej jakości.

W Polsce w 1868 r. powstała Powszechna Spółdzielnia Spożywców „Społem” (PSS „Społem”), zaś rok później założono pierwsze stowarzyszenia spożywcze „Merkury” w Warszawie, „Oszczędność” w Radomiu, i „Zgodę” w Płocku. Pomysłodawcą nazwy był Stefan Żeromski, który nazwą „Społem” zatytułował wydany w 1906 r. pierwszy dwutygodnik promujący ideę spółdzielczości.

W czasach PRL-u PSS „Społem” wybudowała kilka modernistycznych tzw. domów towarowych, m.in. Spółdzielczy Dom Handlowy „Zenit” w Katowicach w 1962 r., dwa lata później „Merkury” w Warszawie, w 1972 r. „Central” w Łodzi, a trzy lata po nim DH „Skarbek” w Katowicach. Do dziś w Tomaszowie Mazowieckim działa dwanaście sklepów spożywczych PSS „Społem”.

Po II wojnie światowej kontrolę nad spółdzielniami przejęło państwo i narzuciło im sposoby działania. W efekcie straciły oddolny, demokratyczny charakter.

Aktualnie powstające i rozwijające się kooperatywy wracają do korzeni spółdzielczości, stawiając na współpracę, równość i samopomoc. Bardzo popularne są kooperatywy spożywcze, których członkowie, dzieląc się obowiązkami, zaopatrują się w żywność bezpośrednio u producentów. Celem ich działania nie jest zysk, lecz pozyskiwanie dostęp do dobrej jakości produktów w możliwie niskich cenach. Przykładem jest Kooperatywa  spożywcza „Dobrze” w Warszawie czy Poznańska Kooperatywa Spożywcza.

Coraz częściej powstają też kooperatywy mieszkaniowe. Grupują one osoby, które razem kupują działki i budują na nich budynki wielorodzinne. W ten sposób zaspokajają   potrzeby mieszkaniowe grupy. W Europie dynamicznie rozwijają się także kooperatywy energetyczne produkujące energię na użytek członków grupy i na sprzedaż.

M

Wykluczenie z udziału w życiu społecznym pojedynczych osób, grup społecznych lub – w ujęciu globalnym –społeczeństw, z ich otoczenia społecznego.

Marginalizacja społeczna sprawia, że obowiązujące prawa społeczne nie zapewniają każdemu dostępu do zasobów materialnych i niematerialnych, nie chronią przed ubóstwem, nie zaspokajają rozmaitych potrzeb.

Marginalizacja może  być procesem wykluczania osób  i grup, wskutek czego nie mają dostępu, a tym samym nie mogą uczestniczyć w ważnych społecznie aspektach życia społecznego: gospodarczym, politycznym czy z obszaru kultury.

W przypadku  pojedynczych osób wykluczenie to najczęściej skutek bezrobocia i ubóstwa. Jeżeli w jakimś miejscu osoby z takich grup koncentrują się, powstają wówczas specyficzne subkultury ubóstwa, podklasy (underclass). Tworzące się, a potem  obowiązujące wzory zachowań i systemy wartości często są w takich grupach dziedziczne, przechodzą z pokolenia na pokolenie. W miastach taka koncentracja i style zachowań mogą  prowadzić do powstawania gett.

O

Dotyczy części przedsiębiorstw społecznych, gdzie – na przykład w spółdzielniach w niektórych krajach – możliwe jest rozdzielanie zysku w ograniczonym zakresie. Chodzi o to, by unikać dążenia do maksymalizacji zysku.

Wykorzystanie dostępnych zasobów i otwarcie na każdego z uczestników rynku. W odniesieniu do ES oznacza demokratyczny dostęp do szansy na własny rozwój, czyli każda/każdy może z tego skorzystać.

Jednostka organizacyjna, która wspiera rozwój przedsiębiorczości społecznej. Celem działania OWES-u jest udzielanie pomocy merytorycznej i finansowej pojedynczym osobom, grupom czy istniejącym firmom w tworzeniu miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. OWES-y działają w całej Polsce, pomagając rozwijać się podmiotom ekonomii społecznej (PES). Jednocześnie inicjują i wspierają tworzenie nowych podmiotów.

OWES-y, po spełnieniu określonych wymagań, otrzymują akredytację (system AKSES Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej), gwarantującą standardy wysokiej jakości usług dla podmiotów ekonomii społecznej.

P

Współpraca z różnymi partnerami, celem której są działania wzmacniające ekonomię społeczną. Ważną rolę odgrywa partnerstwo lokalne, jako istotny element budowania spójności społecznej. Rozwój przedsiębiorczości społecznej zależy przede wszystkim od jej partnerskiego współdziałania z kluczowymi partnerami, czyli administracją publiczną i biznesem.

Włączanie obywatelek i obywateli z różnych grup odbiorców (interesariuszy) w podejmowanie decyzji dotyczących ich powiatu, gminy czy dzielnicy. Sensowna współpraca między samorządem a sektorem ekonomii społecznej oznacza nie tylko udzielanie wsparcia i kupowanie usług. Ważne jest, by samorządy korzystały z wiedzy przedsiębiorców społecznych, która może okazać się pomocna  dla władz lokalnych przy tworzeniu dokumentów strategicznych.

Przedsiębiorstwo społeczne, w tym spółdzielnia socjalna; instytucje zajmujące się reintegracją społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Są to: Centra Integracji Społecznej i Kluby Integracji Społecznej; Zakłady Aktywności Zawodowej i Warsztaty Terapii Zajęciowej, organizacje pozarządowe, spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych, spółki non-profit, w których udział sektora publicznego wynosi nie więcej niż 50%.

Przynależność do PES regulują ustawy: z 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych, z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze.

Rzemiosło, zawodowa działalność gospodarcza osoby fizycznej, która ma udokumentowane kwalifikacje do jej wykonywania we własnym imieniu i na swój rachunek przy zatrudnieniu niewielkiej liczby pracowników, których praca wspiera  tę działalność. W polskim rzemiośle dominują branża budowlana i produkcji materiałów budowlanych, a ponadto drzewna, tekstylna i odzieżowa, metalowa, elektrotechniczna, elektroniczna i spożywcza. Ważnym obszarem jest także rzemiosło artystyczne.

Jedno z określeń działalności gospodarczej, która łączy cele społeczne i ekonomiczne. Bywa też nazywana gospodarką społeczną, a także ekonomią społeczną. Przedsiębiorczość społeczną najlepiej opisać poprzez przedsiębiorstwa społeczne. Najbardziej popularną i często stosowaną definicją przedsiębiorstwa społecznego jest opis sformułowany przez pracowników europejskiej sieci badawczej EMES (European Research Network).

Zgodnie z definicją europejskiej sieci badawczej EMES (European Research Network)  przedsiębiorstwo społeczne  to działalność, która koncentruje się wokół  celów społecznych. Zyski takiego przedsiębiorstwa są reinwestowane w  wyznaczone cele lub we wspólnotę; nie wykorzystuje się ich, by  zwiększać zysk lub dochód udziałowców czy właścicieli.

Definicja EMES określa kryteria społeczne i ekonomiczne, którymi powinny charakteryzować się inicjatywy  ekonomii społecznej. Kryteria ekonomiczne to: prowadzenie w sposób względnie ciągły i regularny działalności z wykorzystaniem narzędzi ekonomicznych; niezależność, suwerenność  w stosunku do instytucji publicznych; ponoszenie ryzyka ekonomicznego; chociaż nieliczny, ale opłacany personel. Kryteria społeczne: wyraźne  nastawienie na społecznie użyteczny cel przedsięwzięcia; oddolny obywatelski charakter inicjatywy; specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania; możliwie wspólnotowy charakter działania, ograniczona dystrybucja zysków.

R

Przywrócenie jednostki  lub grupy do życia w społeczeństwie po dłuższej przerwie spowodowanej zmianą sytuacji życiowej, np. z powodu ubóstwa, bezdomności, bezrobocia.

Wdrożenie do pracy po dłuższej przerwie, przyuczanie do zawodu, podnoszenie kwalifikacji, co daje szansę odnalezienia się na rynku pracy.

Samorządowa jednostka organizacyjna marszałka województwa zajmująca się szeroko rozumianą pomocą społeczną.

ROPS-y koordynują wojewódzką strategię polityki społecznej i pomagają marszałkowi w nadzorowaniu podległych mu jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. Przygotowują i aktualizują programy przeciwdziałania i neutralizacji skutków wykluczenia społecznego, promują innowacyjne rozwiązania z zakresu pomocy społecznej, współpracują z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, wspierają finansowo i merytorycznie organizacje zajmujące się pomocą społeczną i pracą socjalną.

W pracy ROPS-ów ważna jest dbałość o kadrę pomocy społecznej, zapewnienie pracownikom dostępu do szkoleń zawodowych, umożliwienie stałego podnoszenia kwalifikacji, a także organizacja konferencji i szkoleń dla konkretnych grup społecznych i zawodowych.

ROPS-y powinny współpracować z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się polityką społeczną, z instytucjami zarządzającymi i pośredniczącymi w tworzeniu i realizacji projektów z zakresu polityki społecznej.

Dyrektor ROPS-u może, zgodnie z postanowieniem marszałka województwa, wystawiać decyzje administracyjne dotyczące indywidualnych spraw instytucji. ROPS-y mają obowiązek umieszczać na stronie internetowej informacje o realizowanych strategiach i programach, szkoleniach dla pracowników, ofertach pracy, aktualnościach.

Ośrodki działają na mocy ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Proces pozytywnych zmian na niewielkim obszarze uwzględniający potrzeby, preferencje i hierarchię wartości, które są ważne dla tego terenu, w tym mieszkanek i mieszkańców. Celem głównym jest zagwarantowanie osobom zamieszkującym konkretny obszar  możliwie najwyższego poziomu życia, a dodatkowo pracy, dobrych warunków bytowych: wyżywienia, mieszkania, czystego powietrza, zasobów przyrodniczych; a także zapewnienie otoczenia umożliwiającego rozwój duchowy, intelektualny, odpoczynek, uczestnictwo w kulturze i rozrywce, dostęp do informacji, możliwość podróżowania, bezpieczeństwo i perspektywy na przyszłość.

Na rozwój lokalny mają wpływ miejscowe możliwości i potrzeby, czyli ludzie, majątek, surowce, przy czym istotny jest ich rozwój, jakość, dostępność i efektywność wykorzystania. Znaczący wpływ mają także polityka gospodarcza i przestrzenna państwa. Ważną rolę odgrywa również ogólnopaństwowa polityka społeczna, podstawy kształtowania poziomu życia społecznego, sytuacja kraju na arenie międzynarodowej i charakter kontaktów z innymi krajami.

Oddolne inicjatywy mieszkańców działających m.in. pod hasłem „mieszkanie prawem, nie towarem”, łączące lokatorów. Każdy ruch jest specyficzny, ponieważ lokatorzy w każdym z miast mają inne problemy. Inicjatywy łączy to, że  zawsze są niezależne od władz i ugrupowań politycznych. Może do nich dołączyć każdy, zarówno osoba bezpośrednio dotknięta problemami mieszkaniowymi, jak i wrażliwa na los i krzywdę drugiego człowieka. Potrzebujący znajdują tam pomoc, ale też mogą organizować się w walce o swoje prawa, poprawę warunków mieszkaniowych. W ruchach lokatorskich działają ludzie różnych zawodów: prawnicy, dziennikarze, lekarze, robotnicy, nauczyciele. Często we współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Organizacje zrzeszające miejskich aktywistów, podobne do partii politycznych, o charakterze oddolnym i lokalnym. Zajmują się głównie kwestiami obrony praw lokatorów, ekologią np. zwiększaniem ilości zieleni w mieście i transportem, postulując m.in. wzrost udziału ruchu rowerowego i transportu publicznego, chcą wpływać na współtworzenie miast. Często realizują radykalne postulaty zgodnie z koncepcją duńskiego architekta Jana Gehla, która zakłada m.in. ograniczenie ruchu aut w mieście, zwężanie ulic czy likwidację miejsc parkingowych. Zgodnie z tą koncepcją mieszkańcy będą zmuszeni do zmiany środka transportu na rower lub transport publiczny.

Polskie ruchy miejskie zrzesza założony w 2011 r. Związek Stowarzyszeń „Kongres Ruchów Miejskich” wspierający współpracę między organizacjami i tworzący z działań lokalnych poziom ogólnopolski. Pierwszy Kongres przyjął „9 tez miejskich”, które w 2015 roku wzrosły  do piętnastu. Obejmują one problemy decydujące o jakości życia w miastach lub hamujące ich rozwój: planowanie przestrzenne, transport miejski, mieszkalnictwo, gentryfikację, metropolizację, stratyfikację społeczną i partycypację mieszkańców, finanse, politykę społeczną, kulturę. Kongresy – dotychczas odbyło się sześć – stanowią okazję do wymiany doświadczeń i dobrych praktyk, koordynacji działań, integracji, tworzenia sieci i budowania tożsamości środowiska.

Związek zrzesza aktualnie 40 organizacji z 20 miast m.in. Instytut Spraw Obywatelskich z Łodzi, Miasto Jest Nasze z Warszawy, Miasto Wspólne z Krakowa, Prawo do Miasta z Poznania. Prezeską Kongresu jest od 2019 Marta Bejnar-Bejnarowicz, architektka z Gorzowa, a wśród działaczy są m.in. Joanna Erbel, socjolożka, aktywistka miejska; Hanna Gill-Piątek, posłanka, aktywistka miejska i ekspertka samorządowa, Jan Mencwel, animator kultury, publicysta, aktywista miejski; Lech Mergler, aktywista miejski, prezes KRM do 2019; Kacper Pobłocki, antropolog, społecznik.

Inicjatywy sąsiedzkie stanowiące istotny składnik organizacji życia społecznego, jeden z ważniejszych elementów decydujący o jego jakości.  Osoby zaangażowane  wykorzystują w działaniach nawiązane wcześniej kontakty do organizowania wydarzeń interesujących dla sąsiadek/sąsiadów. Przykłady działań: Q-Ruch Sąsiedzki z Warszawy, prężna inicjatywa edukacyjno-animacyjna, która przez kilka lat promowała  lokalne działania o charakterze kulturalno-społecznym, wspierając mieszkanki i mieszkańców w przygotowaniu m.in. Dnia Sąsiada i Podwórkowej Gwiazdki; Gdańskie Dni Sąsiadów, Centrum Sąsiedzkie w Gdyni, spacery sąsiedzkie we Wrocławiu, sąsiedzkie grille w Kościerzynie czy Dzień Sąsiada na ulicy Św. Marcin w Poznaniu. Podczas wydarzeń czy inicjatyw organizatorzy proponują różne formy aktywności dla osób w każdym wieku, np. barwne animacje podwórkowe, zajęcia sportowe, plastyczne, gry planszowe, warsztaty ekologiczne, festyny rodzinne, wystawy fotograficzne, wyprzedaże garażowe, kino sąsiedzkie, spotkania z przewodnikami opowiadającymi o historii okolicy, itd.

Ruchy sąsiedzkie to świetny pomysł na integrowanie niewielkich społeczności wokół tzw. małych ojczyzn. Często dzięki takim działaniom sąsiedzi się poznają i zaczynają sobie pomagać. Piękna idea, jeśli sensownie wdrażana, w wielu miejscach stanowi o jakości życia mieszkanek i mieszkańców.

S

Kierunek społeczno-polityczny, który zakłada, że podstawową cechą społeczeństwa jest naturalna wspólnota interesów wszystkich warstw społecznych niezależnie od istniejących różnic majątkowych i społecznych. Przykładem solidaryzmu społecznego w Polsce jest system ubezpieczenia zdrowotnego, zgodnie z którym czynniki ryzyka związane z wiekiem, stanem zdrowia, płcią itp. są rozłożone na wszystkich ubezpieczonych, natomiast świadczenia dla osób w skrajnie złej sytuacji finansowej są opłacane z budżetu państwa. W ramach tej zasady jedna składka ubezpieczonego zapewnia prawo do świadczeń z zakresu opieki zdrowotnej członkom rodziny.

Przestrzeń między rodziną, państwem i rynkiem, w której działają niezależne organizacje społeczne. W tej przestrzeni obywatelki i obywatele prowadzą  swobodną debatę, by wypracować rozwiązania społeczne, które będą traktowane jako dobro wspólne.

Społeczeństwo obywatelskie to forma aktywności i zdolności do samorealizacji, określania i osiągania wyznaczonych celów bez zachęty czy nacisków  ze strony władzy państwowej; świadome, niezależne uczestniczenie  w życiu publicznym. To zespół idei i prawnych form samoorganizacji społecznej, by je realizować.

W życiu społecznym społeczeństwo obywatelskie utożsamiane jest z trzecim sektorem wyodrębnionym w efekcie podziału na prywatne i publiczne podmioty i cele działania. Sektor trzeci to obszar działań w przestrzeni publicznej, w którym podmioty są prywatne, a podejmowane cele mają charakter publiczny.

Organizacje pozarządowe są uznawane za najlepszy i najbardziej efektywny fundament  dla rozwoju współczesnej demokracji, ponieważ są częścią społeczeństwa obywatelskiego. Nie tylko wzmacniają i czynią realnymi prawa obywateli do uczestniczenia w życiu publicznym, lecz także umożliwiają właściwe pełnienie ról społecznych i samorealizację we wszystkich sferach życia.

Część solidarności społecznej dotycząca rynku pracy.

Strategia zarządzania, zgodnie z którą przedsiębiorstwa dobrowolnie uwzględniają  potrzeby społeczne, aspekty środowiskowe czy relacje z różnymi grupami odbiorców, przede wszystkim z pracownikami. Strategię  CSR określa norma ISO 26000 opublikowana 28 października 2010 r. przez Międzynarodową Organizację Standaryzacyjną. Zawiera ona wskazówki dla organizacji każdego typu, bez względu na  jej wielkość czy lokalizację. Zgodnie z tą normą obszary społecznej odpowiedzialności biznesu obejmują ład organizacyjny, prawa człowieka, stosunki pracy, kwestie ochrony środowiska, sprawiedliwe praktyki rynkowe, relacje z konsumentami i zaangażowanie społeczne.

W praktyce społeczną odpowiedzialność biznesu można rozumieć, jako inwestowanie przedsiębiorstw w zasoby ludzkie, w ochronę środowiska, relacje z otoczeniem firmy i informowanie o tych działaniach, co sprawia, że firma postrzegana jest jako przyjazna otoczeniu, staje się też  bardziej konkurencyjna,  ponieważ tworzy warunki  sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi  społecznemu  i ekonomicznemu.

CSR to często działania dla lokalnej społeczności – przedsięwzięcia na rzecz otoczenia, w którym funkcjonuje przedsiębiorstwo. Może to być wspieranie lokalnych instytucji i osób, współpraca z lokalnymi organizacjami, programy dla dzieci i młodzieży, działania ekologiczne: segregacja odpadów, edukacja ekologiczna, a także inwestycyjne, np. budowa dróg.

Dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, udziałowców o  zróżnicowanym funduszu udziałowym, które w interesie członków prowadzi wspólne przedsiębiorstwo, opierając się na ich pracy. Spółdzielnia może także prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną dla członków i środowiska lokalnego. Takie spółdzielnie mają prawo korzystania z pomocy organów władzy państwowej, administracji rządowej i samorządowej, a także ze zwolnień i ulg w świadczeniach publicznoprawnych.

Spółdzielnie pracy zajmują się  produkcją  i usługami w całej Polsce. Tradycyjne branże to spożywcza, odzieżowa, tekstylna, obuwnicza, galanteryjna, gastronomiczna. Coraz więcej jest też spółdzielni lekarskich, farmaceutycznych czy kosmetycznych. Powstają też spółdzielnie zabawkarskie, oświatowe, edukacyjne, turystyczne, dziennikarskie.

W społeczeństwie informacyjnym ważną rolę odgrywają spółdzielnie rozgłośni radiowych, stacji telewizyjnych, redakcji prasowych czy portali internetowych.

Produkty i usługi oferowane przez spółdzielnie pracy są mocno osadzone  na rynkach polskich i międzynarodowych. W pewnych branżach np. produkcji metalowej nie mają konkurencji. Spółdzielnie pracy działają na podstawie ustawy z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze.

Podmiot, który łączy cechy przedsiębiorstwa i organizacji pozarządowej, jest jedną z form prawnych przedsiębiorstw społecznych, rodzajem spółdzielni pracy. Członkami spółdzielni socjalnej muszą być co najmniej w 50% osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, bowiem ustawowym celem takiej spółdzielni jest powrót jej członków do uregulowanego życia społecznego i aktywności na rynku pracy.  Spółdzielnie socjalne mogą też prowadzić działalność społeczną, kulturalno-oświatową i społecznie użyteczną dla swoich członków i środowiska lokalnego.

Spółdzielnię mogą założyć trzy osoby fizyczne lub co najmniej dwie spośród następujących osób prawnych: organizacja pozarządowa w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; jednostka samorządu terytorialnego; kościelna osoba prawne. Spółdzielnie socjalne działają na podstawie ustawy z 27 kwietnia 2006 o spółdzielniach socjalnych.

Zdolność społeczeństwa do zapewnienia dobrobytu wszystkim jego członkom, przy jednoczesnym minimalizowaniu wewnętrznego zróżnicowania i unikaniu  polaryzacji. To możliwość zapewniania przez społeczeństwo możliwie wysokiej jakości życia jego członkom, zmniejszanie różnic pomiędzy standardami i unikanie nierówności społecznych. To także współpraca społeczna, którą charakteryzują stosunki społeczne, więzi ze zbiorowością i działanie na rzecz dobra wspólnego. Ważne są zaufanie, poczucie przynależności, skłonność do partycypacji i pomocy.

Spójność społeczna odnosi się zatem do jakości zbiorowości, czyli społeczności, społeczeństw, a nie poszczególnych osób. Zbiorowość bywa mniej lub bardziej spójna, co dla jednostek może oznaczać wzrost lub spadek poziomu dobrobytu.

Spójność społeczna  powinna  nie tylko przeciwdziałać ubóstwu i wykluczeniu społecznemu czy je zmniejszać, zapewniając włączenie grup zmarginalizowanych i zagrożonych marginalizacją, głównie dzięki działaniom na rynku pracy; lecz także  poprawiać jakość życia przez tworzenie poczucia wspólnoty w społeczeństwie, bowiem to jest istotą spójności społecznej

Usamodzielnienie ekonomiczne; konkretne osoby, organizacje czy wspólnoty w większym stopniu podejmują suwerenne decyzje o celu i formach działalności.

T

Zakład ubezpieczeń, który ubezpiecza członków na zasadzie wzajemności. TUW nie jest nastawione na zysk, członkom oferuje tanią ochronę ubezpieczeniową w zamian za składki, które pokrywają tylko wysokość wypłaconych  świadczeń  i koszty działalności. Zawiązaną w ramach TUW grupę  ubezpieczających się  łączy wspólnota interesów.

Tego typu przedsiębiorstwa społeczne mają znaczenie nie tylko ekonomiczne, lecz także  równie ważne integracyjne. W związku z tym, że jest to ubezpieczenie wzajemnościowe, ludzie tworzą porozumienia, społeczność, wspólnotę. O warunkach zawierania polis, wysokości składek itp. decydują na zgromadzeniach ubezpieczane osoby. W  przypadku znaczącej szkody wszyscy solidarnie dokładają się do opłat.

Uzyskanie członkostwa wymaga zawarcia umowy ubezpieczenia, a jego utrata oznacza wygaśnięcie ubezpieczenia. 

Zakłady ubezpieczeń w formie TUW mają w Polsce obowiązek i wyłączne prawo używania w nazwie sformułowania „towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych”.

W TUW dostępne są wszystkie świadczenia: ubezpieczenie samochodu, nieruchomości, zdrowia, itp. Działanie TUW określa ustawa z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.

Ogół prywatnych organizacji działających społecznie i nie dla zysku, czyli organizacje pozarządowe, organizacje non-profit. Są to organizacje działające pro publico bono, ale niezwiązane instytucjonalnie z administracją publiczną.

Używane nazwy trzeciego sektora: organizacje pozarządowe, organizacje społeczne, NGO (skrót od ang. non-profit organizations), organizacje non-profit, organizacje ochotnicze, organizacje obywatelskie, organizacje niezależne, organizacje użyteczności publicznej.

W Polsce trzeci sektor działa najczęściej jako fundacja lub stowarzyszenie.

Organizacje trzeciego sektora mogą mieć także formę prawną m.in. samorządów zawodowych, stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego, izb rzemieślniczych, spółdzielni socjalnych.

U

Prowadzenie w sposób względnie ciągły i regularny działalności  obejmującej sprzedaż wytwarzanych dóbr czy usług.

Rodzaj usług publicznych; usługi zaspokajające potrzeby życiowe człowieka, zwłaszcza grup słabszych w społeczeństwie. Celem usług z tej grupy jest zapewnienie ochrony przed ogólnymi i szczególnymi zagrożeniami dla życia, pomoc w realizacji osobistych wyzwań, a także wsparcie w sytuacjach kryzysowych. Ponadto działania w ramach takich usług zapobiegają i integrują społecznie wszystkich członków społeczeństwa bez względu na ich stan posiadania czy dochody. Zadaniem usług społecznych jest także zwalczanie dyskryminacji, zapewnienie równości płci, poprawa warunków życia i tworzenie równych szans dla wszystkich, co wzmacnia zdolność poszczególnych osób do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Usługi społeczne obejmują edukację i wychowanie, kulturę, socjalne budownictwo mieszkaniowe, resocjalizację, ochronę zdrowia, rekreację i wypoczynek. Przykłady: usługi poszukiwania pracy, zdrowotne dla wspólnot, konsultacyjne dotyczące zapewniania równych szans, prowadzenia bibliotek, pomoc przy pracach w gospodarstwie domowym.

W

Dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych osób lub całego społeczeństwa, która wykracza poza związki rodzinne, koleżeńskie czy przyjacielskie. Bezpłatna nie oznacza bezinteresowna, tylko – bez wynagrodzenia materialnego. Korzyściami niematerialnymi są satysfakcja, motywacja, bo daje poczucie sensu, uznanie ze strony innych, podwyższenie  samooceny, itd. Zyskuje się przyjaciół i znajomych, zdobywa  wiedzę , doświadczenia i nowe umiejętności, a tym samym lepszą i mocniejszą  pozycję  na rynku pracy.

Wolontariat sprawdza się w przedsiębiorstwach społecznych jako etap przyuczenia do zawodu. Kwestie związane z wolontariatem reguluje ustawa z 23 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Nieuczestniczenie, bądź niezdolność do uczestniczenia w ważnych aspektach życia zbiorowego: społecznych, gospodarczych, politycznych i kulturowych oraz nieuczestniczenie „w normalnych aktywnościach charakterystycznych dla danego społeczeństwa”. Nieuczestniczenie wynika z powodów, które nie zależą od jednostek. Często negatywne czynniki kumulują się, upośledzając  poszczególne osoby i grożą im wykluczeniem.  Różne wymiary wykluczenia wzmacniają się często nawzajem, pogłębiając marginalizację. Jest to zatem wielowymiarowe niekorzystne położenie społeczne, które może prowadzić do „wypadania” jednostek z poszczególnych wymiarów życia społecznego. Chodzi też o zerwanie więzi społecznej między jednostką i społeczeństwem.

Wykluczenie społeczne, będąc ważną kategorią społeczną i polityczną w Unii Europejskiej, ściśle wiąże się z pojęciem ubóstwa materialnego i relatywnego, czyli przeciętnego poziomu życia w konkretnym kraju. Mierzony jest on najczęściej wysokością przeciętnych dochodów (wydatków).

Wykluczenie społeczne  to proces wyłączania (marginalizowania) pewnych osób  z pełnego uczestnictwa w życiu społecznym z powodu ubóstwa, braku podstawowych kompetencji i możliwości lub z powodu dyskryminacji. Takie braki wykluczają osoby z rynku pracy, ograniczają ich możliwości materialne, edukacyjne, uczestniczenie w życiu społecznym i innych ważnych aktywnościach. Poczucie braku powoduje bezsilność i utratę kontroli nad decyzjami, które mają wpływ na życie.

Wzajemność to jedna z podstaw ekonomii społecznej. Wzajemność jako kompetencja przedsiębiorstw społecznych  wzmacnia bardzo często wartość dodaną przedsięwzięcia i zysk społeczny. Przykładem są ubezpieczenia wzajemne, usługi zdrowotno – opiekuńcze, spółdzielnie telefoniczne, a także mechanizmy wymiany: systemy barterowe czy banki czasu.

Placówka  prowadząca rehabilitację społeczną i zawodową osób z niepełnosprawnościami na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności. Orzeczenia wydają, wraz z kwalifikacją do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej, powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Celem terapii są m.in. ogólne usprawnianie; rozwijanie umiejętności wykonywania czynności życia codziennego; przygotowanie do życia w środowisku społecznym, w tym umiejętność planowania i komunikowania się, dokonywania wyborów; poprawa kondycji fizycznej i psychicznej; a także rozwijanie podstawowych i  konkretnych umiejętności zawodowych, co umożliwi w przyszłości podjęcie pracy zawodowej w Zakładzie Aktywności Zajęciowej lub w innej pracy zarobkowej bądź skorzystanie ze szkolenia zawodowego. Zajęcia w WTZ prowadzone są zgodnie z indywidualnym programem rehabilitacji i terapii.

Warsztaty Terapii Zajęciowej działają na podstawie ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej.

Z

Dostarczanie dóbr o charakterze rynkowym, np. ubezpieczenia, kasy zapomogowo-pożyczkowe, małe spółdzielnie itp., których koszty mogą być niższe, dzięki wzajemnemu zaufaniu członków. Tym samym zmniejszają się koszty zabezpieczenia transakcji. W tym wypadku składnikiem gry rynkowej jest tzw. kapitał społeczny polegający na wzajemnym zaufaniu.

Działanie nie dla zysku; prowadzenie działalności. która  wspiera  prywatne  lub publiczne dobro, nie kierując się chęcią osiągnięcia zysku. Wszystkie środki finansowe zgromadzone dzięki działalności gospodarczej lub pozyskaniu darowizn, grantów, zapisów, spadków są przeznaczane na realizację celów statutowych, czyli społecznych.

Jednostka, wyodrębniona organizacyjnie i finansowo przez gminę, powiat, fundację, stowarzyszenie lub inną organizacja społeczną, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób z niepełnosprawnościami. O utworzeniu i uzyskaniu statusu ZAZ-u decyduje wojewoda.  Konieczne jest spełnienie wielu warunków, m.in. zatrudnianie, co najmniej 70% z ogólnej liczby  zatrudnionych w zakładzie osób z niepełnosprawnościami, przede wszystkim skierowanych do pracy przez powiatowe urzędy pracy; a także przystosowanie obiektów i pomieszczeń do przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy uwzględniających potrzeby i możliwości osób z niepełnosprawnościami.

ZAZ-y działają na podstawie ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zaś szczegółowe kwestie dotyczące ich tworzenia i funkcjonowania zawiera Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 grudnia 2007 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej.

SŁOWNIK OPRACOWAŁA:

Jolanta Zientek-Varga

Jolanta Zientek-Varga

Kampania społeczna "Właśnie po to"

www.wlasniepoto.biz.pl

Najnowsze artykuły:

Tagi

Śledź nas na facebooku!