W Europie około 30% produkowanej żywności jest wyrzucane, zwłaszcza owoców i warzyw, które nie spełniają wymogów estetycznych. Pomimo dobrej jakości i normalnego smaku, nie trafiają one do dystrybucji ze względu na swój kształt, kolor czy wielkość. Trafiają „do kosza” czyli z powrotem na pola, gdzie gniją, zamieniając się w kompost. Fruta Feia (Brzydki owoc) to spółdzielnia konsumencka, która ma na celu wprowadzenia takich niechcianych produktów rolnych na stoły konsumentów.
Historia i rozwój kooperatywy Fruta Feia
Założona 18 listopada 2013 roku, Fruta Feia dynamicznie się rozwija. Obecnie posiada 15 punktów dostaw, w tym 7 w Lizbonie, 1 w Amadora, 2 w Cascais, 1 w Almadzie, 2 w Porto, 1 w Vila Nova de Gaia i 1 w Matosinhos. Kooperatywa współpracuje z 320 rolnikami, zatrudnia 16 pracowników, 500 wolontariuszy i obsługuje 8800 związanych konsumentów, ratując w ten sposób około 23 ton owoców i warzyw tygodniowo.
Wolontariat i działalność kooperatywy
Fundament działania Fruta Feia opiera się na zasadach wolontariatu. Wolontariusze pomagają w różnych etapach działalności kooperatywy, np. przy rozładunku i konfekcjonowaniu towaru w centrach dystrybucyjnych do skrzynek. Zawartość skrzynek jest różnorodna i z reguły skrzynki zawierają produkty, które zmieniają się z tygodnia na tydzień. Jest to uzależnione od pory roku oraz dostępności produktów u rolników w danym regionie. W ten sposób konsumenci otrzymują te owoce i warzywa, których rolnicy nie mogą sprzedać w inny sposób.
Wpływ na ochronę zasobów naturalnych i środowisko
Działalność Fruta Feia ma również wpływ na ochronę zasobów naturalnych. Wyrzucanie żywności to nie tylko marnowanie jedzenia, ale także niepotrzebne roztrwanianie zasobów wykorzystywanych do jego produkcji, takich jak woda, energia i gleba. Dzięki swojej działalności kooperatywa zwraca uwagę na problemy związane z nieefektywnością rynku i koniecznością zmiany wzorców konsumpcji.
Edukacja i budowanie świadomości społecznej
Kooperatywa Fruta Feia stawia także na edukację i budowanie świadomości społecznej w zakresie marnotrawienia żywności. Poprzez działania informacyjne, warsztaty i wydarzenia, kooperatywa uczy społeczeństwo, że “brzydkie” owoce i warzywa mają taką samą wartość odżywczą i smakową jak te idealnie wyglądające. W ten sposób Brzydki Owoc pomaga przełamywać stereotypy i zmieniać negatywne postawy wobec nieestetycznej żywności.
W świecie, w którym rośnie liczba ludności, a zasoby naturalne są coraz bardziej ograniczone, inicjatywy takie jak Fruta Feia odgrywają kluczową rolę w przeciwdziałaniu marnotrawstwu żywności i promowaniu zrównoważonej konsumpcji. To przykład, jak lokalne działania mogą wpłynąć na globalne problemy i przyczynić się do zmian na większą skalę.
Rozwój tej kooperatywy, od jednego punktu dostaw w 2013 roku do obecnych 15 punktów, świadczy o rosnącym zainteresowaniu społeczeństwa takimi inicjatywami i zmianą mentalności konsumentów.
Wpływ środowiskowy działalności Fruta Feia
Wpływ środowiskowy kooperatywy Fruta Feia można ocenić jako bardzo pozytywny. Dzięki swojej działalności, organizacja przyczynia się do zmniejszenia marnotrawienia żywności, ochrony zasobów naturalnych, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz promowania zrównoważonej konsumpcji. Te aspekty wpływają na poprawę kondycji środowiska naturalnego, zarówno na lokalnym, jak i globalnym poziomie. Jak oceniają na swojej stronie dzięki ich działaniom udało się oszczędzić ponad 5 milionów m3 wody, 6,5 milionów kWh energii elektrycznej.
Działalność kooperatywy przyczynia się do:
- Zmniejszenia ilości marnowanej żywności: Rocznie ratują 22 tony owoców i warzyw każdego tygodnia. To przekłada się na ogromne ilości żywności, która nie trafia na wysypisko, gdzie ulegałaby rozkładowi i generowała szkodliwe gazy cieplarniane, takie jak metan.
- Ochrony zasobów naturalnych: Marnowanie żywności to nie tylko marnowanie jedzenia, ale także niepotrzebne roztrwanianie zasobów wykorzystywanych do jej produkcji, takich jak woda, energia i gleba. Działalność Fruta Feia pomaga chronić te zasoby.
- Ograniczenia emisji gazów cieplarnianych: Fruta Feia, poprzez ograniczenie ilości marnowanej żywności, wpływa również na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, takich jak dwutlenek węgla i metan, które powstają podczas rozkładu żywności na wysypiskach. W ciągu 9 lat działalności udało im się uniknąć emisji 3765 ton CO2.
- Promowanie zrównoważonej konsumpcji: Inicjatywa Fruta Feia przyczynia się do kształtowania bardziej odpowiedzialnych postaw konsumentów wobec żywności i jej wartości, co przekłada się na ogólnie zrównoważoną konsumpcję i większą dbałość o środowisko naturalne.
Nagroda za Innowację Społeczną: Uznanie dla działalności kooperatywy
W styczniu kooperatywa 2023 została wyróżniona nagroda dla Prémio de Inovação Social – to portugalska “Nagroda za Innowację Społeczną”. To wyróżnienie przyznawane jest organizacjom, inicjatywom lub przedsięwzięciom, które wprowadzają innowacyjne i skuteczne rozwiązania w celu rozwiązania istotnych problemów społecznych lub środowiskowych.
Jak dołączyć do kooperatywy i korzyści z członkostwa
Obecnie aż 20 000 osób czeka w kolejce, aby dołączyć do kooperatywy. Aby zostać jej członkiem, należy uiścić roczną opłatę administracyjną w wysokości 5 €. W zamian za opłatę, nowi członkowie otrzymują kartę członkowską oraz płócienną torbę z logo Fruta Feia. Dzięki temu mają możliwość korzystania z oferty kooperatywy i wspierania idei ograniczania marnowania żywności oraz promowania bardziej zrównoważonej konsumpcji.
Skrzynki z owocami i warzywami: Oferta dla konsumentów
Kooperatywa oferuje dwa rodzaje skrzynek:
- Mała skrzynka – zawierająca 7 różnych produktów rolnych o masie od 3 do 4 kg w cenie 3,90 € (18,21 zł po kursie 4,67 zł za 1 €),
- Duża skrzynka – zawierająca 8 różnych produktów rolnych o masie od 6 do 8 kg owoców i warzyw – w cenie 7,80 € (36,41 zł po kursie 4,67 zł za 1 €)
Inicjatywy takie jak Fruta Feia są kluczowe w dążeniu do bardziej zrównoważonego, ekologicznego i odpowiedzialnego społeczeństwa. Przez swoje działania, kooperatywa stanowi ważny krok w kierunku osiągnięcia celów związanych z ochroną środowiska oraz zrównoważonym rozwojem.
